Taxi bay, một biểu tượng của tương lai giao thông đô thị tại Trung Quốc, đang đối mặt với nhiều thử thách phức tạp trên hành trình hiện thực hóa. Những ‘cơn gió ngược’ về công nghệ, chính sách và hạ tầng không chỉ làm chậm tiến trình phát triển mà còn đặt ra câu hỏi về khả năng thương mại hóa trong thời gian tới. Bài viết tập trung phân tích sâu sắc các yếu tố tác động, đồng thời đánh giá triển vọng của ngành kinh tế bay tầm thấp tại quốc gia tỷ dân này.
Bối cảnh phát triển nền kinh tế tầm thấp tại Trung Quốc
Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển nền kinh tế tầm thấp như một phần chiến lược nhằm khai thác tiềm năng công nghệ bay mới và cải thiện giao thông đô thị. Từ việc vận chuyển hàng hóa đến ứng dụng trong dịch vụ hành khách, drone và các phương tiện bay cỡ nhỏ được kỳ vọng sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho nền kinh tế sáng tạo và hiệu quả hơn. Sự chuyển dịch này cũng giúp tạo ra nhiều cơ hội đầu tư và đổi mới sáng tạo phù hợp với xu hướng công nghệ toàn cầu.
Ứng dụng thực tiễn của công nghệ drone trong đời sống
Drone không chỉ là công cụ giải trí hay nghiên cứu mà còn ngày càng trở nên thiết yếu trong các lĩnh vực như nông nghiệp, y tế, giám sát môi trường và giao hàng nhanh. Các giải pháp drone giúp giảm thiểu chi phí vận hành, tăng tính chính xác và tiết kiệm thời gian di chuyển so với phương tiện truyền thống. Sự phổ biến của drone cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của taxi bay – phiên bản mở rộng với khả năng chở người thực hiện các chuyến bay ngắn trong đô thị.
Tốc độ tăng trưởng và tiềm năng thị trường kinh tế tầm thấp
Thị trường kinh tế tầm thấp của Trung Quốc đang chứng kiến tốc độ tăng trưởng nhanh chóng nhờ sự đầu tư mạnh mẽ từ cả khu vực nhà nước và tư nhân. Nhu cầu về các loại hình vận tải mới, đặc biệt là những giải pháp thân thiện với môi trường, kích thích sự phát triển dịch vụ taxi bay cùng hệ sinh thái hỗ trợ. Dự báo trong vòng 10 năm tới, ngành này có thể đạt giá trị hàng trăm tỷ USD nếu vượt qua được các rào cản kỹ thuật và pháp lý hiện tại.
Các khu vực trọng điểm dẫn đầu phát triển taxi bay và drone
Những thành phố lớn như Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến trở thành trung tâm thử nghiệm và triển khai taxi bay do sở hữu hạ tầng tốt cùng môi trường chính sách thuận lợi. Các khu vực này cũng tập trung nhiều doanh nghiệp có năng lực công nghệ cao cùng đại học nghiên cứu, tạo thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thúc đẩy ngành công nghiệp bay tầm thấp phát triển nhanh chóng.
Nỗ lực thúc đẩy phát triển ô tô bay và dịch vụ bay tầm thấp
Chính phủ Trung Quốc cùng các địa phương đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nhằm thúc đẩy sản xuất và vận hành ô tô bay eVTOL (electric vertical takeoff and landing) cũng như các dịch vụ liên quan. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng chuyên dụng như mạng lưới bãi cất hạ cánh đa dạng được xem là bước đi tiên quyết để đảm bảo tính khả thi của mô hình taxi bay đô thị trong tương lai gần.
Một chiếc máy bay eVTOL bay lên bầu trời tại một cảng ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. (Nguồn: Ng Han Guan)
Chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương và trung ương
Các cơ quan quản lý đã đưa ra nhiều biện pháp ưu đãi về thuế, cấp phép nhanh chóng hơn cho dự án taxi bay cũng như hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu phát triển công nghệ eVTOL. Đồng thời, họ tích cực xây dựng khung pháp lý an toàn để kiểm soát hoạt động vận hành nhằm đảm bảo sự an toàn cho người dân đồng thời khuyến khích đổi mới kỹ thuật.
Các dự án, kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ taxi bay
Bên cạnh các sân bay truyền thống, một loạt điểm đỗ trực thăng không người lái và bãi cất hạ cánh dành riêng cho taxi bay đang được quy hoạch tại các trung tâm đô thị lớn. Đây là tiền đề quan trọng để giải quyết bài toán kết nối đa phương thức vận tải cũng như giảm thiểu ùn tắc giao thông mặt đất khi dịch vụ thương mại bắt đầu đi vào hoạt động.
Các hãng hàng không eVTOL và mục tiêu khai thác thương mại
Nhiều doanh nghiệp nội địa đã tham gia vào cuộc đua sản xuất ô tô bay với trọng tâm là dòng máy bay điện đa chức năng có thể phục vụ di chuyển cá nhân hoặc du lịch ngắn ngày. Những hãng này hướng tới mục tiêu đưa sản phẩm ra thị trường thương mại ngay trong thập kỷ tới nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội về di chuyển tiện lợi và thân thiện môi trường.
Máy bay trực thăng không người lái chở khách EH216-S của EHang đã được cấp phép sản xuất hàng loạt. (Nguồn: EHang)
Mạng lưới bãi cất hạ cánh và kế hoạch mở rộng dịch vụ bay đô thị
Ngoài việc xây dựng mạng lưới sân đỗ hiện đại tại các thành phố lớn, các kế hoạch mở rộng hệ thống còn hướng đến tích hợp với xe điện trên mặt đất nhằm tạo nên chuỗi vận tải đa chiều liền mạch cho người dùng. Sự liên kết này sẽ nâng cao trải nghiệm người dùng đồng thời góp phần tăng tính hiệu quả sử dụng taxi bay khi đưa vào khai thác rộng rãi.
Thách thức công nghệ đối với taxi bay
Dù tiềm năng rất lớn nhưng taxi bay đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ giới hạn công nghệ hiện nay. Các vấn đề như hiệu suất pin chưa đủ lâu dài để duy trì chuyến đi xa, chi phí sản xuất cao gây khó khăn trong việc thương mại hóa đại trà cũng như rủi ro an toàn vẫn là những rào cản lớn cần được tháo gỡ trước khi mô hình này có thể phổ biến rộng rãi.
Giới hạn về thời gian bay và công nghệ pin hiện nay
Công nghệ pin lithium-ion dù đã cải tiến rất nhiều nhưng vẫn chưa thể đáp ứng được yêu cầu thời gian hoạt động liên tục của một chiếc taxi bay trong điều kiện thực tế. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quãng đường hành trình cũng như độ tin cậy của phương tiện khi phục vụ khách hàng trong môi trường đô thị đông đúc.
Chi phí sản xuất cao và rào cản thương mại hóa
Sản xuất ô tô bay đòi hỏi vật liệu nhẹ nhưng phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cùng hệ thống điều khiển phức tạp khiến giá thành một chiếc xe rất đắt đỏ so với khả năng chi trả của đại đa số người dân. Rào cản tài chính này làm chậm quá trình phổ biến dịch vụ cũng như gây khó khăn cho các doanh nghiệp mới muốn tham gia thị trường cạnh tranh.
Sự cố an toàn và rủi ro trong quá trình thử nghiệm
Do tính chất mới mẻ của công nghệ nên mỗi lần thử nghiệm taxi bay đều tiềm ẩn nguy cơ gặp sự cố kỹ thuật hoặc lỗi vận hành có thể gây mất an toàn cho phi hành đoàn hoặc hành khách giả định. Những rủi ro này buộc nhà sản xuất phải kéo dài thêm thời gian nghiên cứu hoàn thiện trước khi bước vào giai đoạn thương mại hóa quy mô lớn.
Hạn chế về chính sách và kiểm soát không phận
Việc quản lý nghiêm ngặt vùng không phận dưới 1.000 mét tại Trung Quốc đặt ra nhiều hạn chế đối với hoạt động taxi bay. Hơn nữa, số lượng sân đỗ đăng ký còn khá hạn chế so với các quốc gia phát triển khác khiến mô hình dịch vụ gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô vận hành dù đã có nhiều nỗ lực đề xuất cải cách chính sách để đơn giản hoá thủ tục cấp phép.
Kiểm soát nghiêm ngặt không phận dưới 1.000 mét
Không phận đô thị dưới độ cao 1.000 mét được kiểm soát rất chặt chẽ nhằm tránh xung đột giữa giao thông hàng không truyền thống và các loại phương tiện mới như taxi bay hoặc drone giao hàng. Chính sách này làm giới hạn phạm vi hoạt động cũng như yêu cầu nghiêm ngặt về giấy phép khai thác khiến việc triển khai dịch vụ trở nên phức tạp hơn.
Số lượng sân bay đăng ký hạn chế so với các quốc gia khác
Số lượng điểm cất hạ cánh được cấp phép chính thức vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu ứng dụng thực tế của taxi bay, gây ra tình trạng thiếu hụt về cơ sở hạ tầng cần thiết để luân chuyển phương tiện hiệu quả giữa các điểm đô thị đông dân cư.
Nỗ lực cải cách chính sách và đơn giản hóa thủ tục phê duyệt
Để tháo gỡ vướng mắc trên, chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu xem xét sửa đổi các quy định liên quan đến giao thông hàng không tầm thấp nhằm tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tham gia phát triển taxi bay cũng như khảo sát xây dựng thêm mạng lưới sân đỗ phù hợp hơn với nhu cầu thực tiễn.
Triển vọng và con đường phát triển trong tương lai
“Những ‘cơn gió ngược’ thách thức taxi bay Trung Quốc cất cánh” tuy có thể làm chậm lại tiến trình nhưng không thể phủ nhận tiềm năng to lớn của lĩnh vực này nếu được phối hợp đồng bộ giữa nhà nước, doanh nghiệp và viện nghiên cứu. Nếu vượt qua được những trở ngại hiện nay, ngành kinh tế tầm thấp sẽ góp phần thay đổi căn bản diện mạo giao thông đô thị hiện đại.
Dự báo thị trường kinh tế tầm thấp đến năm 2035
“Theo dự báo, đến năm 2035 nền kinh tế tầm thấp của Trung Quốc có thể đạt giá trị hàng trăm tỷ USD nếu tận dụng tối đa nguồn lực hiện có kết hợp với đổi mới sáng tạo liên tục nhằm tối ưu hóa hiệu suất hoạt động của taxi bay cùng hệ sinh thái đi kèm.”
Vai trò phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và học thuật
“Sự phối hợp giữa ba bên đóng vai trò then chốt giúp giải quyết vấn đề kỹ thuật lẫn khung pháp lý một cách hiệu quả nhất. Chính phủ cung cấp cơ chế hỗ trợ; doanh nghiệp triển khai thực tế; học thuật nghiên cứu phát triển công nghệ tiên tiến đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để phục vụ ngành.”
Các yếu tố quyết định tốc độ ứng dụng taxi bay trong xã hội
“Ngoài yếu tố kỹ thuật thì sự chấp nhận của cộng đồng cùng mức độ đầu tư cho cơ sở hạ tầng giao thông là những nhân tố quyết định nhanh hay chậm của quá trình phổ cập taxi bay đến từng hộ dân tại các đô thị lớn.”
Mục tiêu chủ yếu phục vụ du lịch và ngành công nghiệp
“Ban đầu taxi bay sẽ tập trung phục vụ nhu cầu du lịch trải nghiệm cũng như di chuyển nhanh giữa các khu vực công nghiệp – nơi ưu tiên sử dụng giải pháp vận tải hiệu quả thay thế xe tải truyền thống nhằm giảm tải ùn tắc giao thông.”
Những khó khăn cần vượt qua để taxi bay thực sự cất cánh tại Trung Quốc
“Những ‘cơn gió ngược’ thách thức taxi bay Trung Quốc cất cánh” phản ánh rõ nét bức tranh vừa đầy tiềm năng vừa nhiều trở ngại mà ngành công nghiệp ô tô bay đang phải đối mặt. Để thực sự đưa mô hình này vào cuộc sống thường nhật, cần sự chung tay nỗ lực từ mọi phía nhằm giải quyết triệt để vấn đề kỹ thuật lẫn hoàn thiện hệ thống luật lệ phù hợp với tình hình thực tế. Khi đó, viễn cảnh những chiếc taxi điện lượn trên bầu trời thành phố sẽ không còn xa vời nữa.
